ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟ “2024, ΕΤΟΣ Γ. ΣΚΑΡΙΜΠΑ”

Μέσα στις γενικότερες κακές συνθήκες για μεγάλο μέρος των ανθρώπων, παντού και στα μέρη μας, συμβαίνουν και μερικά καλά, άλλα περισσότερο άλλα λιγότερο σημαντικά, σαν αποτέλεσμα καλών συλλογικών προσπαθειών («το “εγώ” είναι μικρό μπρος στο κακό, το “εμείς” πιο δυνατούς μας κάνει», επισημαίνει ο Χικμέτ). Στα τελειώματα του 2023 ίσως μπορεί να λογιστεί ως ένα μικρό καλό στη Χαλκίδα και ότι:

στις 27 / 11 / 2023 το δημοτικό συμβούλιο Χαλκίδας κήρυξε το 2024 «ΕΤΟΣ Γ. ΣΚΑΡΙΜΠΑ» στην επικράτεια του δήμου.

Ήταν αίτημα του Συλλόγου Φίλων του Γ. Σκαρίμπα, που υποστηρίχθηκε από δεκάδες συλλογικούς φορείς της περιοχής και υιοθετήθηκε ομόφωνα από το Δημοτικό Συμβούλιο.

Παρακάτω περιγράφονται συνοπτικά:

• πώς φτάσαμε έως εδώ,
• τι προβλέπεται να γίνει για το ΕΤΟΣ Γ. ΣΚΑΡΙΜΠΑ

 ΠΩΣ ΦΤΑΣΑΜΕ ΕΩΣ ΕΔΩ – ΜΙΚΡΗ ΙΣΤΟΡΙΑ

Η πρόταση/αίτημα για το ΕΤΟΣ Γ. ΣΚΑΡΙΜΠΑ διαμορφώθηκε από τον Σύλλογο Φίλων Γ. Σκαρίμπα τον Νοέμβριο του 2022, ως μέρος ενός ευρύτερου σχεδίου για την αναβάθμιση της συλλογικής διαχείρισης της πολιτισμικής κληρονομιάς του Γ. Σκαρίμπα και των σχετιζόμενων υποδομών στην πόλη. Έχει ευνόητη σημασία να τονιστεί ότι:

ο Σύλλογός μας θεωρεί την πνευματική – πολιτισμική κληρονομιά του Γ. Σκαρίμπα συνεκτικό μέρος του γενικότερου πολιτισμού της περιοχής και όχι μόνο. Και από την άποψη αυτή το προαναφερόμενο σχέδιο φιλοδοξεί να συμβάλλει ακριβώς στην ποιοτική αναβάθμιση του τοπικού πολιτισμού και στη διακριτότητά του στα πλαίσια του γενικότερου εγχώριου.

Ο Σύλλογος Φίλων Γ. Σκαρίμπα απ’ τις αρχές του 2023 προώθησε μεθοδικά το εν λόγω σχέδιο.

Πρώτος και θεμελιακός στόχος η κατ’ αρχάς υποστήριξη του αιτήματος για το «ΕΤΟΣ Γ. ΣΚΑΡΙΜΠΑ» από βασικούς φορείς και από ηγετικούς παράγοντες της Αυτοδιοίκησης, κυρίως από τους υποψήφιους δημάρχους ενόψει των αυτοδιοικητικών εκλογών του Οκτωβρίου 2023. Και σταδιακά όλοι συμφώνησαν. Στα μέσα του περασμένου καλοκαιριού ο θεμελιακός στόχος είχε επιτευχθεί.

Τότε ο Σύλλογος θεώρησε υποχρέωσή του να συντάξει πρόταση «Επιχειρησιακού Σχεδίου» του Έτους Γ. Σκαρίμπα, ώστε:

• αφενός να ενισχύσει τις προϋποθέσεις επίτευξης και του επόμενου κρίσιμου στόχου, δηλαδή της θεσμικής κήρυξης του Έτους Γ. Σκαρίμπα από το Δημοτικό Συμβούλιο,
• αφετέρου να «δηλώσει» με την πιο αναμφισβήτητη σαφήνεια ότι εννοεί το Έτος Γ. Σκαρίμπα με βαθιά και πυκνή ουσία και όχι ως τυπικές επετειακές «ντουφεκιές».

Επί τρίμηνο εργάστηκε επίμονα για το «Επιχειρησιακό Σχέδιο». Μέσα από συλλογικές διεργασίες καθόρισε αρχικά τις επιδιώξεις, τους αξιακούς στόχους, τις ομάδες στόχου και τη στρατηγική. Συνεργάστηκε στη συνέχεια με δεκάδες τοπικούς φορείς οι οποίοι ατσιγγούνευτα συνεισέφεραν στον εμπλουτισμό του και δεσμεύτηκαν για την υλοποίηση (του μερτικού του ο καθένας). Άτυπα μεν ουσιαστικά δε το «Έτος Γ. Σκαρίμπα» από αίτημα ενός Συλλόγου είχε αναβαθμιστεί σε αίτημα των συλλογικών φορέων και δομών της εκπαιδευτικής κοινότητας, της πολιτιστικής κοινότητας, των επαγγελματιών, των εργαζομένων. Και το περιεχόμενό του «ΕΤΟΥΣ» είχε διαμορφωθεί εν πολλοίς με τη συμμετοχή τους και κυρίως με την ετοιμότητά τους για γαλαντόμες συνεισφορές στην υλοποίησή του (του λόγου το αληθές τεκμηριώνεται παρακάτω). Κι αν η τέτοια και τόσο ευρεία συνεννόηση/συνεργασία δεκάδων κοινωνικών φορέων ανήκει στα καλά πράματα, τότε η προσπάθεια για το ΕΤΟΣ Γ. ΣΚΑΡΙΜΠΑ» συμβάλλει ήδη σε καλά πράματα. («Κι όταν θα σμίξουν οι καρδιές μας όλα θα λάμψουνε αλλιώς…», αισιοδοξούν οι στίχοι του Φ. Λάδη»).

Τις πρώτες μέρες του Νοέμβρη 2023 το αίτημα κατατέθηκε επίσημα στον Δήμο Χαλκιδέων, συνοδευόμενο από εικοσασέλιδο «Επιχειρησιακό Σχέδιο» και με τεκμηρίωση ότι η κήρυξη του 2024 ως Έτους Γ. Σκαρίμπα επείγει να γίνει εντός του 2023.

Η δήμαρχος κ. Έλενα Βάκα, τιμώντας κατ’ αρχάς τη σχετική υπόσχεση που έδωσε τον περασμένο Ιούλιο, πρότεινε το θέμα στη συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου της 27/11/23. Υπερψήφισαν όλοι οι απερχόμενοι δημοτικοί σύμβουλοι. Θετικοί και οι επερχόμενοι, όπως είχαν δεσμευθεί και οι ανθυποψήφιοι της δημάρχου στις εκλογές του Οκτωβρίου 2023, ο κ. Γιώργος Σπύρου, η κ. Άννα Παππά, η κ. Γρανέτα Τσιβίκα. Κι έτσι το δημοτικό συμβούλιο αποφάσισε ομόφωνα την κήρυξη του Ετους Γ. Σκαρίμπα. Ο δεύτερος κρίσιμος στόχος είχε επιτευχθεί.

Από τις 28/11/23 «διακηρύχθηκε» η εποχή του τρίτου και καθοριστικού στόχου, η εποχή κατά την οποία  πρέπει να αποδειχθεί ότι οι αποφάσεις είναι «γεμάτα πουκάμισα», ότι όλοι οι εμπλεκόμενοι συμφωνώντας με το ΕΤΟΣ Γ. ΣΚΑΡΙΜΠΑ το εννοούν ουσιαστικά και πάντως ότι δεν εννοούν μερικά πυροτεχνήματα ως «τιμές» στις αξίες που θεραπεύει το έργο του. (Ώστε να μη βρεθεί και κανείς στη θέση του προέδρου της «Οργανωτικής-Επιστημονικής Επιτροπής» του ΕΤΟΥΣ ΚΑΒΑΦΗ που πριν κάποια χρόνια κηρύχθηκε από την κυβέρνηση, ο οποίος, ποιητής κι ο ίδιος συν πανεπιστημιακός καθηγητής, μετά τη λήξη του ΕΤΟΥΣ κι απογοητευμενος από σχετικά πεπραγμένα έκανε λόγο για «ευτελή πυροτεχνήματα που απέβλεπαν στη δημόσια προβολή των επινοητών τους»).

ΤΙ ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙ (ΠΟΛΥ ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ)

Το ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ περιλαμβάνει 6 Κεφάλαια και 1 Παράρτημα, προβλέπει 13 άξονες δραστηριοτήτων και αρκετές δεκάδες επιμέρους δραστηριότητες, που υπηρετούν συγκεκριμένες επιδιώξεις και στόχους.

ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑ:

Η μέσω περιοδικών «κορυφώσεων» αξιοποίηση /προβολή της πολιτισμικής κληρονομιάς των δημιουργών Τέχνης ενός τόπου που αναγνωρίζονται ευρύτερα, πολύ περισσότερο όταν έχουν «θεραπεύσει» και περισσότερες από μια τέχνες όπως ο Σκαρίμπας, μπορεί να συνιστά αποτελεσματικό μοχλό για ενισχυμένη γονιμοποίηση με καλές αξίες της τοπικής κοινωνικής συνείδησης και κυρίως των νεότερων από τις ζώσες γενιές και να «εκπροσωπεί» συμπυκνωμένα και συμβολικά τη διακριτή συμμετοχή του τόπου στον εγχώριο και όχι μόνο πολιτισμό. Απ’ την  άποψη αυτή συνιστά μέρος της σκοπιμότητας να δοκιμαστεί το «ΕΤΟΣ Γ. ΣΚΑΡΙΜΠΑ» ως αρχή ενός νέου τοπικού θεσμού, ο οποίος θα συνεχιστεί π.χ. με το «ΕΤΟΣ Ν. ΣΚΑΛΚΩΤΑ».

ΕΠΙΔΙΩΞΕΙΣ – ΣΤΟΧΟΙ:

Η γενική επιδίωξη του ETOYΣ Γ. ΣΚΑΡΙΜΠΑ φωτίζεται από την προαναφερόμενη σκοπιμότητα. Υπό το φως και της… ρομφαίας του Σεφέρη για όποιον ασχολείται δημόσια με το έργο ενός συγγραφέα (: «Αν παραποιήσει την αλήθεια του δημιουργού και την παραμορφώσει, εγκληματεί απέναντι στη τέχνη, την κοινωνία και τον άνθρωπο»), διαμορφώθηκαν οι παρακάτω αξιακοί στόχοι:

• Ενίσχυση ιδιαίτερα στις νεότερες γενιές της αξίας της κριτικής προσέγγισης της πραγματικότητας (διαχρονική ανάγκη που μεγεθύνεται από σύγχρονες τεχνολογικές ραγδαίες προόδους όπως στην τεχνητή νοημοσύνη και από επιδεινούμενα προβλήματα κοινωνικά, περιβαλλοντικά κ.α.), με την αξιοποίηση του έντονα κριτικού και «ανατρεπτικού» πνεύματος που διατρέχει το έργο του Σκαρίμπα.
• Ενίσχυση των αντιπολεμικών-φιλειρηνικών αξιών στην κοινωνική συνείδηση με αξιοποίηση του έντονου αντιπολεμικού-φιλειρηνικού πνεύματος που διατρέχει το έργο του Γ. Σκαρίμπα και είναι εξαιρετικά επίκαιρο (λόγω των γνωστών πολεμικών εξελίξεων κοντά και στη χώρα μας).
• Ενίσχυση ειδικά στην πολιτιστική και εκπαιδευτική κοινότητα των θεωρήσεων και πρακτικών υπέρ της ανάπτυξης τέχνης κάθε είδους και μορφής από και για τους «επιουσίτες» κατά τη σκαριμπική έκφραση.
• Ενίσχυση στην κοινωνική συνείδηση της αξίας της αλληλεγγύης μεταξύ των καθημερινών ανθρώπων και των συλλογικοτήτων τους στα κοινά τους θέματα (στην εργασία, στον πολιτισμό, στο περιβάλλον, στα λαϊκά/ανθρώπινα δικαιώματα, στην εν γένει ποιότητα ζωής), με αξιοποίηση των σχετικών θεωρήσεων στο έργο του Γ. Σκαρίμπα.

Αυτές κι ανάλογες αξίες που υπηρετεί το έργο του Γ. Σκαρίμπα, θα γίνεται προσπάθεια να αναδείχνονται στις εκδηλώσεις/δραστηριότητες του ΕΤΟΥΣ.

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ:

Με τη γαλαντόμα συνεισφορά φορέων, δομών και μεμονωμένων ανθρώπων κυρίως από τους χώρους του πολιτισμού και της εκπαίδευσης, θα γίνουν εκδηλώσεις/δραστηριότητες πολλές και πολυποίκιλες, οι οποίες, συνυπολογιζόμενων και των προαναφερόμενων, προοιωνίζονται την Ομορφιά του Έτους Γ. Σκαρίμπα (αρκετά μεταφορικά ταιριάζουν ίσως εδώ οι στίχοι του Παλαμά: «Κι αναβρύζαν σιντριβάνια από βλαστάρια κι ήτανε οι ανθοί σαν ξωτικά και ήταν ως να χύνονταν από ψηλά σε μαλαματένιες μέσα στέρνες μια βροχή από λυχνητάρια»). Σημειώνονται ενδεικτικά:

• Δεκάδες συνήθεις και ορισμένες καινοτομικές εκπαιδευτικές δραστηριότητες για τον Σκαρίμπα σε πολλά σχολεία της τυπικής εκπαίδευσης και της άτυπης, ονομασία σχολικών βιβλιοθηκών με το όνομά του Σκαρίμπα, δεκάδες Σκαριμπο-Καραγκιοζοπαραστάσεις στα σχολεία (έχουν ήδη αρχίσει) κ.α.
• Αφιερώσεις στο ΕΤΟΣ Γ. ΣΚΑΡΙΜΠΑ ετήσιων θεσμών που υλοποιούνται στη Χαλκίδα από σημαντικούς πολιτιστικούς και άλλους φορείς όπως το DOCFEST, το BIOMECHANICAL (το οποίο υπό τον τίτλο «Φυγή προς τα μπρος»), το Φεστιβάλ Χορών, το Περιβαλλοντικό Φεστιβάλ κ.α.
• Αφιερώσεις άλλων δραστηριοτήτων όπως η πανελλαδική συνάντηση στη Δίρφη ερασιτεχνών αστρονόμων το καλοκαίρι 2024, ορεινές αναβάσεις και πεζοπορίες, (έχουν ήδη αρχίσει), κάποιες θα πάρουν και το όνομα του Σκαρίμπα ή τίτλων βιβλίων του. Κι αντίστροφα «συμμετοχή» του «ΕΤΟΥΣ Γ. ΣΚΑΡΙΜΠΑ» στις εκδηλώσεις/κινητοποιήσεις φορέων για ουσιαστικά ζητήματα.
• Κονσέρτα συμφωνικής μουσικής δεμένης με έργα του Σκαρίμπα.
• Θεατρικές παραστάσεις στη Χαλκίδα και αλλού με έργα του Σκαρίμπα («Το θείο τραγί», «Τρεις άδειες καρέκλες», «Το σόλο του Φίγκαρο» δεμένο με τον Καραγκιόζη κ.α.), καθώς και μουσικές παραστάσεις, μικρές και μεγάλες.
• Εκθέσεις των Καραγκιοζοφιγούρων του Σκαρίμπα σε μεγάλα πολιτιστικά γεγονότα σε Αθήνα κ.α.
• Δραστηριότητες λογοτεχνικές (ποιητικές βραδιές κ.α.) και επιστημονικές για τα χαρακτηριστικά του έργου του Σκαρίμπα, για τη σχέση του με τη λαϊκή παράδοση, για τις φιλοσοφικές ανησυχίες του (για «το μυστικό της ζωής, το μυστήριο της ύλης!», όπως έγραφε στο «Σόλο του Φίγκαρο», για το «αν ύπαρχε ο χρόνος στο χώρο», όπως έγραφε στο «Θείο τραγί» κλπ).
• Πανεπιστημιακές μελέτες για τη σύγχρονη οργάνωση του Αρχείου-Μουσείου Γ. Σκαρίμπα.
• Επισκέψεις σχολείων, πολιτιστικών φορέων, ΚΑΠΗ κ.α. από διάφορες περιοχές της χώρας στο Μουσείο και στους «Δρόμους του Σκαρίμπα».
• Αρκετές δραστηριότητες προβολής του ΕΤΟΥΣ.

(Στα προαναφερόμενα δεν περιλαμβάνονται οι εκδηλώσεις του δήμου Χαλκιδέων, καθώς δεν έχουν ακόμη οριστικοποιηθεί).

Σύντομα σε σχετικό «ΚΑΛΕΝΤΑΡΙ» θα δημοσιευτούν ονομαστικά οι δεκάδες συνεργαζόμενοι φορείς και οι εκδηλώσεις/δραστηριότητες του καθένα.

 Επιλογικά

Εμείς του Συλλόγου Φίλων Γ. Σκαρίμπα γνωρίζουμε ότι «το δάσος υπόσχεται πουλιά και φίδια» (Δημουλά), ότι στην υπόθεση του ΕΤΟΥΣ Γ. ΣΚΑΡΙΜΠΑ υπάρχουν κι ενάντια ρέματα. Θα τα αντιμετωπίζουμε με την ελπίδα να μην διαπιστώσουμε πως «ανώφελη στάθηκε η αντίσταση κι η πάλη» (Σίλερ). Γνωρίζουμε ότι δεν κάνουμε δα και καμμιά επανάσταση, μα έχουμε την αισιοδοξία ότι «και μια τόση δα μικρούλα λούμπα, το μεγάλο φεγγάρι μπορεί να καθρεφτίσει, αρκεί να μην είναι το νερό της θολωμένο» (Μπρεχτ). Και πάντα με τη φιλοδοξία της στενής συνεργασίας με τους συλλογικούς φορείς των «επιουσιτών», ώστε μαζί τους «κάτι ν’ αφήσουμε για τους επερχόμενους» (Ρίτσος). Στη χειρότερη δε, να μη βρεθούμε στη θέση να οικτίρουμε τον εαυτό μας «τι δυστυχία τα μούτρα μας να τα ‘χουμε θέα του κόσμου» (Σκαρίμπας).